پروتز ثابت و متحرک دندان چیست؟

افراد ممکن است به دلایل مختلف دندان های خود را از دست بدهند. بالا رفتن سن، پوسیدگی های عمیق و کشیدن دندان و یا وارد شدن ضربه و فشار بر اثر تصادف وغیره از دلایل از دست دادن دندان هستند. نداشتن دندان می تواند غذا خوردن و صحبت کردن افراد را با مشکل مواجه کند و از طرفی باعث کاهش اعتماد به نفس افراد خواهد شد. با پیشرفت علم و فناوری در دندان پزشکی، پزشکان توانستند پروتزهای جایگزین دندان را تولید کنند که بسیار شبیه به دندان طبیعی بوده و می تواند تا حد زیادی از مشکلات این افراد را حل کند.

ما در این مطلب به تعریف پروتز دندان و انواع آن که شامل پروتز ثابت و متحرک می شود، می پردازیم. چنان چه شما نیز از آن دسته افرادی هستید که بنا به هر دلیلی دندان خود را از دست داده اید، خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد می کنیم.

پروتز دندان چیست؟

براساس تعریفی که دندان پزشکان ارائه داده اند، هر وسیله و یا هر ماده ای که بتواند جایگزین دندان از بین رفته شود و جای خالی آن را پر کند، پروتز دندان نامیده می شود. بنابر این تعریف پروتز دندان شامل انواع و اشکال مختلفی می شود که عبارتند از:

• پروتز دندان کامل یا همان دندان مصنوعی
• پروتز دندان پارسیل
• روکش دندان یا تاج دندان
• بریچ یا پل دندانی ایمپلنت

مهم ترین فایده استفاده از پروتزهای دندان حفظ ساختار دندان در برابر شکستگی و زیبایی دندان است. برای ساختن روکش دندان چه به صورت متحرک و چه ثابت نیاز به بی حسی نیست، چون کاملا بی درد است. ما در این مطلب به معرفی دو نوع اول پروتزها خواهیم پرداخت.

پروتز ثابت دندان چیست؟

زمانی که دندان به طور وسیع آسیب دیده باشد و یا به دلیل پوسیدگی زیاد چندین بار پر و یا عصب کشی شده باشد، می توان برای استحکام و نگهداری دندان طبیعی از پروتز ثابت استفاده کرد. در این حالت روکش یا پروتز دندان بر روی پایه دندان قرار می گیرد و در ظاهر مانند دندان طبیعی و همرنگ سایر دندان ها است. پروتز ثابت دندان شامل انوع مختلفی است که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

• روکش یک واحدی دندان

زمانی که ساختمان دندان ضعیف و شکننده شده باشد، از این روکش متحرک برای محافظت از ساختمان دندان استفاده می شود.

• بریچ دندان

از بریچ دندان زمانی استفاده می شود که فرد چند دندان خود را از دست داده باشد به طوری که دندان های جلو و عقب مانده باشند. در این صورت دندان پزشک با تراشیدن دندان ها یک پایه می سازد تا بریچ دندان به صورت پل ما بین دندان ها قرار بگیرد.

برای ساخت پروتز ثابت ابتدا از دندان ها و یا در صورت عدم وجود دندان از لثه ها قالب گیری می کنند و بر اساس آن ماکت دندان را با استفاده از گچ در لابراتوار می سازند. بعد از آن بر روی ماکت گچی فریم فلزی و چند لایه سرامیک با حرارت بالا چسبانده می شود. البته در برخی از روکش ها از فلز استفاده نمی کنند و به جای آن از موادی به نام زیرکونیوم استفاده می شود که بسیار مقاوم است و حساسیت هایی که ممکن است فلز برای افراد به وجود بیاورد را ایجاد نمی کند. هم چنین زیکونیوم از نظر بیولوژیکی خنثی و با محیط زیست سازگار هستند و ظاهری بسیار شبیه به دندان طبیعی دارند.

پروتز دندان متحرک چیست؟

همان طور که از نام پروتز متحرک پیداست این پروتز را به راحتی می توان از دهان خارج کرد. زمانی که پزشک نتواند از پروتز ثابت استفاده کند به جای آن از پروتز متحرک برای بیمار استفاده می کند. در گذشته بیشتراز این نوع پروتز برای سالمندان استفاده می شد و به نام دندان مصنوعی معروف بوده است. افرادی که از پروتز متحرک استفاده می کنند به دلیل تحلیل تیغه استخوان فک و تخریب مستمر لثه باید هر یک یا دو سال به بررسی و یا جایگزینی آن بپردازند. نحوه نگهداری از پروتز متحرک بسیار مهم است.پروتز های متحرک باید در طول روز دو بار مسواک شوند و در هنگام مسواک کردن آن ها را از دهان خارج کرده و مراقب افتادن آن بر روی زمین باشید. علاوه بر این به یاد داشته باشید دهان و لثه خود را با یک مسواک نرم تمیز کنید.هم چنین پروتز متحرک را هقته ای یک بار و به مدت 8 ساعت در داخل محلول ضد عفونی کننده قرار دهید. بهتر است در مواقعی مانند خواب و حمام رفتن پروتز دندان را از دهانتان خارج کنید. پروتز دندان متحرک خود به دو نوع تقسیم می شود

• پروتز دندانی متحرک پارسیل

این پروتز بیشتر به نام پروتز تکه ای شناخته شده است که در مواردی که فقط چند عدد از دندان ها از دست رفته اند، استفاده می شود. این پروتز ها از مواد تمام آکریل ساخته شده اند و برای افرادی که بنا به هر دلیلی دوست ندارند از پروتز ثابت و ایمپلنت استفاده کنند، تجویز می شود. هم چنین افرادی که در عقب دهانشان دندانی برای پایه پروتز ندارند نیز می توانند از پروتز متحرک آرسیل استفاده کنند.

• پروتز کامل دندان

این نوع پروتز دقیقا همانی است که همه ما از دندان های پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها در ذهنمان است. این پروتز بیشتر برای افرادی مناسب است که همه دندان هایشان را از دست داده اند و دندانی در دهان ندارند که به عنوان پایه پروتز بتوان از آن استفاده کرد. این پروتز از دو قسمت تشکیل شده قسمت دندان و قسمت لثه پروتز.

• پروتز دندان اوردنچر

این نوع از پروتزهای متحرک هم مانند پروتز کامل است با این تفاوت که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می نشیند. این پروتز از پروتز کامل متحرک راحت تر و آسان تر است.

امروزه استفاده از درمان هایی مانند پروتز دندان بسیار متداول شده است وافرادی که از درمان هایی مانند کاشت ایمپلنت می ترسند، می توانند به راحتی و بدون تحمل درد زیاد از این روش ها استفاده کنند. نکته قابل توجه در این زمینه این است که انتخاب بهترین و مناسب ترین روش را بر عهده پزشکتان بگذارید. این دندان پزشک است که با توجه به فضای دهان، مقاومت دندان های باقی مانده، ضخامت لثه ها و عدم بیماری های مربوط به لثه و سایر فاکتورهای دیگر تشخیص می دهد که کدام روش برایتان مناسب تر است.